Budowa przy drodze, oznakowanie tymczasowe drogi lub reorganizacja ruchu? Gdzie szukać pomocy?

Budowy, prace remontowe – to wszystko nieraz jest niezbędne, ale tego typu roboty, jeśli mają miejsce na drodze lub w bezpośrednim jej sąsiedztwie, mogą poważnie utrudnić kierowcom i pieszym korzystanie z dróg. Dlatego też w przypadku takich przedsięwzięć konieczna jest często czasowa zmiana organizacji ruchu. Istnieją firmy, które się w tym specjalizują. A to naprawdę niełatwe zadanie.

• W jaki sposób zreorganizować ruch i oznakować tymczasową drogę?
• Znaki pionowe
• Oznakowanie poziome
• Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego
• Zapora drogowa
• Pachołki drogowe
• Tablica kierująca
• Lampy ostrzegawcze
• Progi zwalniające

W jaki sposób zreorganizować ruch i oznakować tymczasową drogę?

Roboty prowadzone przy drodze lub w pasie drogowym powinny być oznakowane i zabezpieczone w ten sposób, aby zapewnić bezpieczeństwo zarówno uczestnikom ruchu drogowego jak i samym pracownikom, którzy owe roboty wykonują. Aby przeprowadzić to jak najlepiej, trzeba wykonać projekt reorganizacji ruchu i wdrożyć go w życie. W tym celu najlepiej zdać się na specjalistów, orientujących się w obowiązujących przepisach i potrafiących pokierować ruchem w taki sposób, by wszystko odbywało się sprawnie i bez utrudnień, dlatego też organizacja ruchu lub oznakowanie dróg to zdanie dla takich firm jak Unistop (www.unistop.pl) i inne pokrewne przedsiębiorstwa.

Istnieje cały szereg przepisów, które obowiązują w przypadku czasowej reorganizacji ruchu. Dotyczą one zarówno prędkości, jaką trzeba zapewnić pojazdom (muszą mieć możliwość jazdy do sześćdziesięciu kilometrów na godzinę na drogach krajowych i do osiemdziesięciu na autostradzie), długości odcinka o ograniczonej prędkości (nie więcej niż pięćset metrów), minimalnej szerokości pasa i innych ważnych parametrów, które już na etapie projektu trzeba koniecznie uwzględnić.

A gdy projekt zostanie już zatwierdzony, trzeba przystąpić do działania. W jaki sposób reorganizuje się ruch? Służą do tego znaki drogowe, zarówno pionowe jak i poziome, oraz wszelkiego rodzaju urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Znaki pionowe

Oczywiście najbardziej podstawowym narzędziem, służącym do organizacji ruchu, są znaki drogowe pionowe. Umieszczenie ich w widocznym miejscu nie jest proste, zwłaszcza, że nieraz przy czasowej reorganizacji ruchu trzeba umieścić je w miejscach, które nie są do tego przystosowane, nie można więc zastosować tradycyjnych mocowań. Może do tego posłużyć natomiast taśma ze stali nierdzewnej, za pomocą której da się mocować znaki na słupach i różnorakich konstrukcjach charakteryzujących się dużą średnicą.

W przypadku czasowej reorganizacji ruchu znaki pomogą ostrzec przed prowadzonymi robotami, nakażą odpowiednie dla zachowania bezpieczeństwa ograniczenie prędkości, a często także, w przypadku zamknięcia drogi i skierowania ruchu inną trasą, wskażą, którędy prowadzi objazd.

Oznakowanie poziome

Znaki poziome to te, które umieszczone są na nawierzchni jezdni. Najczęściej spotykanymi są linie, ale mogą one przybrać również postać strzałek, innych symboli czy tylko napisów lub punktowych elementów odblaskowych. Pomagają dobrze organizować ruch na drodze – pod tym względem są nie mniej ważne niż znaki pionowe.

Jeżeli na jakimś odcinku drogi zasady ruchu z określonych przyczyn uległy zmianie, zdarza się, że występują w jednym miejscu zarówno znaki białe jak i żółte – w takim wypadku to do żółtych znaków należy się stosować.

Jak już powiedzieliśmy, znaki poziome to przede wszystkim linie, ciągłe lub przerywane, pojedyncze czy podwójne, wyznaczają pasy ruchu i podpowiadają, jak należy się zachować na danym pasie, z jaką poruszać się na nim prędkością i, co równie ważne, czy można ten pas w danym momencie zmienić. Linie krawędziowe z kolei wyznaczają krawędź jezdni i informują, czy wolno nam zjechać na pobocze, czy też w tym konkretnym miejscu jest to akurat zabronione.

Oprócz linii jednymi z częściej spotykanych znaków poziomych są też strzałki. One także występują w wielu różnych wariantach. Pokazują jedyny dozwolony kierunek jazdy z danego pasa ruchu – nakazują więc jazdę wprost, skręcenie, zawrócenie czy zmianę pasa.

Do znaków poziomych zalicza się też oczywiście przejście dla pieszych, czyli popularną zebrę, oraz, analogicznie, przejazd dla rowerzystów. Mamy też linię warunkowego zatrzymania, a także cały zestaw znaków, symboli i napisów, które mogą oznaczać na przykład miejsce przystanku autobusowego, miejsce (na przykład oddzielny pas ruchu lub stanowisko postojowe) dla określonego typu pojazdów, czy powierzchnię drogi wyłączoną z ruchu.

Oznakowanie poziome może być wykonane w różny sposób i za pomocą zróżnicowanych materiałów, zależnie od potrzeb. Oznakowanie cienkowarstwowe wykonuje się za pomocą farb drogowych. Charakteryzuje się ono stosunkowo niedługą trwałością, zaledwie od trzech do dwunastu miesięcy, dlatego też stosuje się je najczęściej w miejscach o mniejszym natężeniu ruchu – wewnętrznych drogach osiedlowych, drogach wiejskich czy parkingach.

Oznakowanie grubowarstwowe jest już dużo wytrzymalsze. Można je wykonać masą chemoutwardzalną. W efekcie znaki zyskują pewną przestrzenność, co sprawia, że są o wiele lepiej widoczne podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak deszcz czy mgła – po pierwsze dlatego, że taka struktura znaku umożliwia odpływ deszczowej wody, a po drugie światło się od niego odbija. Masa chemoutwardzalna jest też chropowata, co ma działanie antypoślizgowe, a to bardzo pożądane na drogach.

Oznakowanie poziome można też wykonywać za pomocą prefabrykowanych taśm odblaskowych. Te mogą być nakładane za pomocą specjalnego kleju, wiążącego zanieczyszczenia na powierzchni jezdni lub poprzez wgniatanie taśmy w świeżą ścieralną warstwę bitumiczną, co zapewnia większą trwałość i wytrzymałość na mechaniczne bodźce.

Znakuje się też określone fragmenty jezdni za pomocą punktowych elementów odblaskowych. Tą metodą, by były widoczne nawet w nocy czy przy deszczowej pogodzie, wyróżnia się takie miejsca jak powierzchnie wyłączone z ruchu, ronda, wysepki, progi zwalniające, przejścia dla pieszych, zanikające pasy ruchu czy łuki o słabej widoczności. Czasem stosuje się też oznakowanie specjalne, takie jak grubowarstwowe progi łukowe i biało-czerwone przejścia dla pieszych wykonane z mas chemoutwardzalnych w okolicach szkół, czy tak zwane piktogramy, a więc umieszczone w osi pasa ruchu symbole znane ze znaków pionowych, wykonane metodą grubowarstwowego oznakowania.

Jeśli chodzi o oznakowanie tymczasowe, to stosowanie farb, z powodu ich wspomnianej już słabej trwałości, dopuszcza się tylko w przypadku, gdy znaki poziome zostaną w dalszym ciągu prac zupełnie przykryte, na przykład na skutek położenia nowej warstwy nawierzchni. W innych przypadkach stosuje się samoprzylepne taśmy. Można jako swoistego wspomagania użyć też żółtych punktowych elementów odblaskowych, niedopuszczane jest jednak, aby rolę oznakowania tymczasowego takie odblaskowe punkty pełniły samodzielnie.

Urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego

Oprócz pionowych i poziomych znaków drogowych do oznakowania robót drogowych, prowadzenia ruchu i poprawy jego bezpieczeństwa służą urządzenia bezpieczeństwa ruchu. Można je podzielić na kilka grup w zależności od funkcji, jaką mają spełniać. I tak dla zabezpieczenia robót służą zapory drogowe, pachołki, taśmy, tablice kierujące i uchylne, separatory, kładki, tablice ostrzegawcze i zamykające. Dla celów ostrzegawczych i informacyjnych służą na przykład znaki świetlne, sygnalizatory wiatru i urządzenia bramowe z wyświetlaczem.

Zgodnie ze swą nazwą wśród tego typu urządzeń są i takie, których naczelnym zadaniem jest zabezpieczenie ruchu pojazdów i pieszych, a zatem progi zwalniające, lustra drogowe, słupki blokujące i wszelkiego rodzaju ogrodzenia. Inne, takie jak słupki prowadzące krawędziowe czy przeszkodowe, tablice kierujące, prowadzące i rozdzielające, mają poprawić optykę ruchu.

Zapora drogowa

Podstawowym urządzeniem stosowanym, aby odgrodzić miejsce prowadzonych na pasie drogi robót, jest zapora w białe i czerwone pasy, ustawiana – zależnie od potrzeb – wzdłuż albo w poprzek drogi. Jeśli jednak jest ustawiona w poprzek, to dodatkowo powinna być pokryta odblaskowym materiałem lub w ostateczności zawierać przynajmniej odblaskowe elementy.

Zapora może być różnej długości – wszystko zależy tu od konkretnego przypadku – nie może być jednak krótsza niż 0,75 m i musi bezwarunkowo zawierać przynajmniej dwa czerwone pola i jedno białe.

Zamiast zapory drogowej można zastosować także taśmę ostrzegawczą, taką samą jakie stosuje się także, gdy trzeba na jakiś czas wygrodzić pewną powierzchnię z ruchu pieszego, jak ma to miejsce na przykład podczas remontów budynków w sąsiedztwie chodnika czy podczas malowania przejść dla pieszych.

Pachołki drogowe

Warto przyjrzeć się bliżej pachołkom drogowym, jako że to jedne z najpowszechniej stosowanych urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i to na nie najczęściej możemy się natknąć w sytuacji, gdy mamy do czynienia z reorganizacją ruchu i oznakowaniem tymczasowym podczas robót. Pachołków używa się przede wszystkim, aby zabezpieczyć świeżo namalowane linie oznakowania poziomego oraz powierzchnie, które na skutek robót zostały wyłączone z ruchu. Mogą posłużyć także do rozdzielenia kierunków ruchu lub wygrodzenia miejsc parkingowych, gdy wymaga tego sytuacja.

Pachołek wykonany jest przeważnie z elastycznego lecz trwałego tworzywa sztucznego, odpornego na mechaniczne uszkodzenia. Jego standardowa wysokość to około czterdzieści centymetrów. Podstawa zwykle jest dodatkowo obciążona, by nie chwiał się i nie przewracał przy przypadkowym potrąceniu, które przecież może się zdarzyć. Pachołki przeważnie są w pomalowane w wyraźne czerwone i białe paski, aby już z daleka łatwo je było dostrzec. Z tego samego powodu często mają też odblaskowe akcenty.

Tablica kierująca

Taka tablica w czerwono-białych kolorach ma za zadanie dodatkowo ostrzegać o tym, że następuje nagła zmiana toru jazdy. Stosuje się ją przede wszystkim w sytuacjach, gdy mamy do czynienia ze zwężeniem jezdni lub z drogą czasowo zamkniętą.

Odrębnego rodzaju tablice kierujące stosuje się do organizacji ruchu pieszych. Żółte tablice z odpowiednimi napisami służą poinformowaniu, że dana droga – chodnik czy pobocze – jest czasowo zamknięta, w związku z czym ruch pieszy odbywa się inną trasą (zwykle wymagane jest przejście na drugą stronę ulicy).

Lampy ostrzegawcze

Gdy zachodzi obawa, że sam znak drogowy może ujść uwadze kierowców, w oznaczaniu reorganizacji ruchu można się uciec do zastosowania lamp ostrzegawczych. Wykazano, że oddziałują one na poruszających się po drodze z większą siłą. Szczególnie zasługi dla bezpieczeństwa kierowców i pieszych oddają o zmierzchu i w nocy, kiedy to korzystający z drogi wykazują się zwykle daleko mniejszą spostrzegawczością i koncentracją. Wyraźne światło lampy ostrzegawczej pomaga zwrócić ich uwagę na to, co trzeba.

Światła ostrzegawcze są także stosowane do wyznaczenia granic obszaru, gdzie prowadzone są roboty w pasie drogowym, jeżeli same zapory drogowe i tablice kierujące okazałyby się, ze względu na pogorszoną widoczność, niewystarczające. Żółtych świateł używa się, by poinformować o zwężeniu skrajni drogi, natomiast światła czerwone stosuje się w przypadku jej zamknięcia. Bez względu na kolor światła ostrzegawcze powinny być dostrzegalne przynajmniej z odległości dwustu pięćdziesięciu metrów w warunkach standardowej przejrzystości powietrza.

Progi zwalniające

Progi zwalniające mają za zadanie uspokoić ruch pojazdów poprzez zmuszenie kierowców do ograniczenia prędkości. Najczęściej występują w formie garbu, czyli poprzecznej wypukłości na drodze. Wymuszają na kierowcy ograniczenie prędkości do około dwudziestu lub trzydziestu kilometrów na godzinę.

Pokonanie tej swoistej przeszkody z większą prędkością skutkuje nie tylko oczywistym dyskomfortem jazdy – może mieć też efekt w postaci przebicia opon, a to już dla każdego prowadzącego samochód jest poważna sprawa (bo uderza przecież po kieszeni) i najlepszy argument, żeby jednak może nie wciskać gazu do dechy.

Trzeba jednak dodać, że są też progi projektowane w taki sposób, by nawet przy dużej prędkości auta, nie doprowadzić do uszkodzenia, a także by zmniejszać odczuwalne niedogodności dla kierowców, którzy przejeżdżając przez próg nie przekraczają dozwolonej prędkości. Taką innowacją jest na przykład próg w postaci rękawa wypełnionego cieczą, która się rozpływa, kiedy najedziemy powoli, a opór stawia, gdy zrobimy to z dużą prędkością. Innym ciekawym rozwiązaniem jest próg z zawiasem w środku i amortyzatorem – ów działa w taki sposób, że spłaszcza się, gdy przejeżdżamy powoli, natomiast zachowuje swą wypukłość przy przejeździe szybkim.

Warto wspomnieć też o innych niestandardowych progach. Na przykład tak zwana poduszka to próg o prostokątnym kształcie umieszczany na środku skrzyżowania, tak by przejazd musiał częściowo obywać się właśnie przez niego. Innym typem jest pinezka, również używana na skrzyżowaniach i działająca na takiej samej zasadzie – od poduszki różni się swoim okrągłym kształtem.

Wreszcie nie można zapominać też o progach wyspowych (tak zwanych poduszkach berlińskich) stworzony z myślą o komunikacji miejskiej – to prostokątna wypukłość na jezdni, nad którą autobus przejedzie bez problemu, natomiast samochód osobowy już nie, a to z powodu swojego węższego rozstawu kół.

Bez względu na rodzaj, najczęściej progi wykonuje się z gumy, recyklatu PCV albo betonowej kostki. Naturalnie, mimo że odpowiednio wcześniej umieszcza się ostrzegawcze znaki, sam próg też musi być widoczny już z daleka – na wszelki wypadek, gdyby znak uszedł czyjejś uwagi. Stosuje się więc w tym wypadku intensywne kolory a nawet akcenty odblaskowe, tak by próg zwalniający wręcz bił po oczach i kierowca mógł wystarczająco wcześnie zareagować.